Copyright Aad Kalisvaart 2018

Home | Stations | Steden | Evenementen | Objectieven | Tips | Zwart & wit | Camera s | HDR fotografie | Verschillende onderwerpen | Fotoservice | E-mail

Tips, Het 50 mm objectief

Naar Home

Naar Tips

SMC Pentax 50 mm F1.2 (Pentax K)

Super Takumar 50 mm F1.4 (M42) 7-elementversie

SMC Pentax FA 50 mm F1.4

SMC Pentax M 50 mm F1.7

SMC Pentax A 50 mm F1.7

SMC Pentax A 50 mm F2.0

De 50mm F/1.8 lens wordt door fotografen vaak liefkozend de Plastic Fantastic of de Nifty Fifty lens genoemd. De bouwkwaliteit mag dan niet briljant zijn (plastic), de lage prijs (onder de 100,00) en de prestaties (lichtsterk, mooie kleuren, scherp) zorgen ervoor dat hij de benaming Fantastic meer dan waard is. E n van de best bewaarde geheimen van de digitale fotografie is de 50 mm lens. Een lens die over het algemeen ragscherp is, snel scherp stelt door de grote lichtgevoeligheid en een mooie onscherpte te zien geeft in de achtergrond met het diafragma vol open. Daarnaast is hij flexibel in te zetten voor portret-, macro-, straat-, product- en ook landschapsfotografie.

 

Eigenlijk zou elke fotograaf een variant van deze lens (ze komen in F/1.8, F/1.4 en vaak ook F/1.2 varianten) in zijn/haar fototas moeten hebben. Zeker als je net begint met fotografie kun je met de 50 mm F/1.8 op een goedkope manier kennis maken met de creatieve mogelijkheden van beperkte scherptediepte. De vaste brandpuntafstand dwingt je te zoomen met je voeten om een goede compositie te maken, een beperking wakkert vaak creativiteit aan. Ook kun je er mee werken in omstandigheden waarbij je met andere lenzen een flitser nodig hebt, zodat je het kerstdiner in sfeervol licht kunnen vastleggen in plaats van oma plat te flitsen.

 

Standaardobjectief

 

De 50 mm lens gold lange tijd als standaardobjectief voor 35 mm camera s. Denk maar aan oude meesters als Henri Cartier-Bresson of Ralph Gibson die vrijwel hun hele carri re met een rangefinder camera met een 50 mm lens hebben gefotografeerd. Hij wordt normaal of standaard genoemd omdat hij op een 35 mm camera dicht benadert hoe het menselijk oog de wereld ervaart. Hierdoor heeft elke camerafabrikant n of meerdere 50 mm lenzen in het assortiment die al zeer lange tijd worden gemaakt. Door de uitvinding van zoomlenzen en digitale camera s met een crop-factor is de 50mm lens (ten onrechte!) een beetje in het verdomhoekje geraakt. Dit is niet terecht, want een lichtsterke 50 mm lens biedt vele voordelen ten opzichte van de standaard meegeleverde zoom f/3.5-5.6 kitlenzen op digitale camera s: Een 50 mm lens levert een natuurlijk uitziend, niet-geforceerd perspectief en focust snel doordat hij lichtsterk is. Hierdoor is hij ideaal te gebruiken voor beschikbaar licht fotografie. De 50mm F/1.8 laat ongeveer 3,5 stops meer licht door naar de sensor dan een typische consumenten zoomlens op F/5.6.

 

Dit verschil is gigantisch, waar je normaal 1/8s nodig hebt op F/5.6 (met een statief dus) kun je nu eenvoudig op 1/90s op F/1.8 uit de hand fotograferen. Zonder een flitser te gebruiken kun je binnen foto s maken. Hierdoor blijft er meer van de sfeer over in je foto s. Foto s die gebruik maken van beschikbaar licht zien er professioneler uit. Met een wijd open diafragma worden achtergronden makkelijker onscherp, waardoor je elementen uit beeld kunt halen die de kijker zouden kunnen afleiden. Ook kun je op een meer beschouwende manier fotograferen, zonder flits of sta eens stil commando s werk je meer op de achtergrond zodat je onderwerpen er natuurlijker zullen uitzien. Zorg er ook voor dat je, als je in de automatische stand fotografeert, je de flitser uitzet. Beter nog, kies in de diafragma voorkeurstand voor een lage F-waarde.

 

Varianten

 

Doordat er al zo lang met 50 mm lenzen wordt gewerkt begrijpen de camerafabrikanten optimaal wat er komt kijken bij het maken van een 50 mm lens, alle ontwikkeling om het beste er uit te halen is al gedaan. Hierdoor is zelfs de goedkoopste 50 mm lens van superieure kwaliteit voor de prijs die je er voor betaalt van rond 100,00. Hij bestaat uit slechts enkele glaselementen in een plastic omhulsel en is daardoor relatief goedkoop te maken. Het lichte gewicht en de optische prestaties van de lens bepalen dat hij plastic fantastic wordt genoemd. De nadelen dat het scherpstellen niet geheel geruisloos gaat door het ontbreken van USM en dat hij pas vanaf F/2.8 en zeker op F/4 echt ragscherp is wegen daar niet tegen op. Met de lage prijs geeft het ook niet dat ze iets makkelijker kunnen sneuvelen dan een andere lens (niet gezegd dat ze makkelijk te slopen zijn, maar de kans is iets groter door de plastic vatting).

 

Daarnaast heeft vrijwel elke fabrikant ook een F/1.4 variant. Deze is voor fotografen die verknocht zijn geraakt aan hoe ze de wereld in 50 mm kunnen vastleggen, maar die een betere bouwkwaliteit willen. Laat het kleine absolute verschil tussen F/1.8 en F/1.4 je niet in de war brengen, F/1.4 is 1.3x zo lichtsterk (2/3 stop) als F/1.8. Met een prijs van onder de 300,00 is de F/1.4 vaak ook nog een heel goed alternatief, vooral omdat bij deze lens de bouwkwaliteit (zwaarder) en het scherpstellen beter is. De F/1.2 is 0.3 keer lichtsterker (1/3 stop) dan een F/1.4, maar daar betaal je ook behoorlijk voor. De prijs gaat met een factor vier naar rond de 1.200,00 en valt daarmee alleen binnen het bereik van pro s die op zoek zijn naar een minimale scherptediepte. Sommige fabrikanten hebben ook een F/0.9, die heeft aan kaarslicht genoeg. Maar daar betaal je dan ook voor. Dan heeft het aanschaffen van een camera met betere ruisprestaties de voorkeur. De beste methode is om te beginnen met de F/1.8 (of een tijdje je kitlens op 50mm te zetten) om te kijken of je met 50 mm uit de voeten kunt en als je eenmaal besloten hebt dat je daar mee verder wilt kun je een F/1.4 overwegen.

 

Veel van de meegeleverde 18-55 kitlenzen hebben een maximale diafragma opening van F/3.5. Dit betekent dat het effect van het vol open zetten van het diafragma beperkt is. En dat is jammer, want juist met een beperkte scherptediepte kun je veel creativiteit in je foto s leggen. Met een wijd open diafragma opening van F/1.4-F/2 is de scherptediepte, de afstand waarbinnen iets op de foto scherp wordt weergegeven, beperkt waardoor je een heerlijke romige onscherpe achtergrond kunt krijgen. Het onderwerp springt echt uit de foto. Dat biedt dus mogelijkheden om creatief te fotograferen, je kunt heel precies bepalen welk deel van de foto scherp wordt weergegeven. Het wordt met een groot diafragma extra belangrijk om op de goede plek scherp te stellen, het deel dat onscherp is wordt namelijk bepaald door het punt waarop je focust. Met een klein F-getal is er door de beperkte scherptediepte, afhankelijk van de afstand tot het onderwerp, soms sprake van slechts enkele millimeters diepte die scherp in beeld zijn. Als je mensen fotografeert moet je er dan ook voor zorgen dat je het juiste focuspunt selecteert, de ogen moeten het scherpste deel van de foto zijn. Hun neus zal op 50 mm met een open diafragma al onscherp zijn.

 

Fotografen hebben een term om aan te geven dat de scherptediepte (eigenlijk het onscherpe deel van de foto) mooi is. Ze hebben het dan over een goede of slechte bokeh (b okee), maar beter kun je spreken van een aangename of onaangename bokeh. Bokeh is afkomstig uit het Japans en benoemt de kwaliteit van de onscherpte. Over het algemeen wordt het het meest gewaardeerd als je bij een grote onscherpte kleine cirkeltjes kunt zien (hoe meer diafragma bladen er zijn gebruikt, hoe ronder het effect) en als de achtergrond er romig uitziet. 50mm lenzen hebben vaak een mooie bokeh. Vooral de F/1.4 en F/1.2 worden hierom geroemd dankzij de extra diafragmalamellen die in die lenzen zitten.

 

Compositie

 

Een mens kijkt normaal gesproken over een hoek van 45 graden naar de wereld. Bij een full-frame 35mm camera betekent dit dat een brandpuntafstand van 50mm het dichtst de kijkhoek van je ogen benadert. Hierdoor kun je snel composities maken, wat je ogen zien zul je ook voor het grootste deel op de foto tegenkomen. Een 50mm is ook goed voor straatfotografie. Doordat je niet zo n grote toeter op je camera hebt zitten val je minder op. Doordat je sneller kunt scherpstellen is het mogelijk om direct een foto te maken als je de camera naar je gezicht brengt. De meerderheid van de digitale fotografen heeft een camera met een crop-factor. Dit betekent dat de brandpuntafstand met een factor 1,5/1,6 wordt verlengd en daarmee 75-80mm wordt. De ideale brandpuntafstand voor portretfotografie. Dit is ook waarvoor de lens het meest wordt gebruikt. Ben je toch op zoek naar een standaardlens, dan is een 35mm F/2 of F/1.4 een optie. De vaste brandpuntafstand van 50 mm dwingt je te zoomen met je voeten . 50 mm is niet groothoek-, maar ook niet telelens. Het zit er precies tussen in. Door een paar stappen naar voren of naar achteren te doen bereik je wel het effect van een groothoek- (meer van de omgeving) of een telelens (meer details). Hierdoor ga je ook meer nadenken over je compositie. Van de beperking kun je een kracht maken.

 

Lenzen uit het film tijdperk

 

Een andere mogelijkheid is om 50 mm lens uit het film tijdperk te gebruiken, hierbij moet je dan wel handmatig scherpstellen.

Hierbij zijn er bij Pentax 3 type lenzen de M , K en A type. Bij het M en K type dien je het diafragma op de lens in te stellen, bij het A type kan op de stand A het diafragma via de camera worden ingesteld. De lenzen zijn te koop in F/2.0, F/1.7, F/1.4 en F/1.2 waarbij de prijzen verschillen van rond de 20,00 voor de M F/2.0 tot 550,00 voor de A F/1.2.