Copyright Aad Kalisvaart 2018

Home | Stations | Steden | Evenementen | Objectieven | Tips | Zwart & wit | Camera s | HDR fotografie | Verschillende onderwerpen | Fotoservice | E-mail

Tips, Full-frame

Naar Home

Naar Tips

Er komen steeds meer zogenoemde full-frame camera's op de markt. Voor iedereen die zich afvraagt wat dat nu precies inhoudt en wat de voordelen zijn, sommen we ze in dit artikel voor je op. Full-frame camera's zijn overigens nog best prijzig, maar worden steeds betaalbaarder.

 

Wat is Full-Frame

 

Full-frame camera's worden zo genoemd omdat het formaat van de sensor die ze bevatten, even groot is als het negatief is bij analoge digitale spiegelreflex camera's die met film werken. Dit formaat is 24 bij 36 mm. Het gehele systeem waarop spiegelreflex camera's gebouwd zijn is gemaakt (en geoptimaliseerd) rondom dit formaat film. Omdat het maken van een full-frame sensor prijzig is, hebben de fabrikanten besloten om camera's te maken met een kleinere sensor (APS-C formaat, 22.5 bij 15 mm). Van het totale beeld wordt dan eigenlijk alleen nog maar het middelste gedeelte gebruikt. Op de foto hierboven zie je het verschil tussen een full-frame en een APS-C sensor formaat. Doordat je bij een crop-camera slechts een deel van het totale beeld pakt, is het alsof je objectief een groter telebereik heeft. Je maakt als het ware een uitsnede van een groter beeld, vandaar de term crop-factor. De crop-factor is de 'vergroting' die plaatsvindt doordat je de uitsnede krijgt in plaats van het volledige beeld. Feitelijk is er natuurlijk geen vergroting, je gooit alleen maar beeldinformatie weg. Een groothoekobjectief wordt dus een flink stuk minder groothoek. Aan de andere kant kan een crop-camera interessanter zijn voor iemand die veel tele-objectieven gebruikt.

 

Een 200 mm objectief wordt 300 mm of meer. Al moet je in de gaten houden dat er feitelijk alleen beeld weg valt. Met de speciale objectieven voor crop-camera's levert dit je echter wel een gewichts- en prijsbesparing op. In theorie heb je een voordeel met crop-camera's, maar in de praktijk blijkt dit vaak tegen te vallen in beeldkwaliteit. In foto s boven is het verschil duidelijk te zien tussen een full-frame camera sensor 36 x 24 mm en met een camera met een 1.5x cropfactor sensor APC-C 22.5 x 15 mm.

 

Lensfouten

 

Wanneer je een full-frame objectief gebruikt op een crop-camera zul je weinig last hebben van eventuele lensfouten. Je gebruikt immers het midden van het beeld; precies waar een objectief op zijn best is. Gebruik je een full-frame objectief op een full-frame camera dan zullen dit soort lensfouten veel eerder de kop op steken. Hoewel vignettering doorgaans goed in Photoshop te corrigeren is, is dit natuurlijk niet gewenst. Dezelfde foto genomen op een crop camera had deze lensfout niet zichtbaar gehad. Uiteraard had je ook niet zo'n wijd beeld kunnen fotograferen. Maar het is iets om rekening mee te houden; op een full-frame camera heb je beter/duurder glas nodig om lensfouten te minimaliseren.

 

Scherpte

 

Op het gebied van scherpte ben je bij een full-frame sensor in het voordeel. De grotere sensor zorgt ervoor dat het uiteindelijke beeld minder 'opgeblazen' hoeft te worden om eenzelfde formaat op je beeldscherm (of afdruk) te tonen. Dit is ook een belangrijk reden waarom het middenformaat sensor (nog groter dan full-frame) zo interessant is. De scherpte is dan echt indrukwekkend. Gevolg van deze scherpte is dat je in theorie minder goed glas nodig hebt om een even mooi beeld te krijgen. Helaas is minder goed glas vooral minder goed aan de randen.

 

Scherptediepte

 

Een ander effect van een grotere sensor is de kleinere scherptediepte. Het gebied dat scherp is in een foto is dus (bij dezelfde instellingen en hetzelfde objectief) kleiner dan bij een crop-camera. Dit kan vervelend zijn; bijvoorbeeld bij macrofotografie. Meestal wordt het door een fotograaf echter als pluspunt ervaren, het is immers gemakkelijker om de aandacht in een foto op het onderwerp te leggen. De achtergrond kun je sneller onscherp maken. Wel moet je opletten dat je geen scherpte tekort komt. Het effect van een groter scherptediepte bij een kleinere sensor is erg goed zichtbaar bij compact camera's. Zie ook het formaat van een dergelijke sensor in de foto aan het begin van het artikel. Het is hierbij bijna onmogelijk een onscherpe achtergrond te krijgen. Iets dat door veel gebruikers als pluspunt wordt gezien overigens. Je foto's zijn dan immers altijd scherp.

 

Ruisprestaties

 

Des te groter een sensor is, des te minder last je zult hebben van ruis op hoge lichtgevoeligheden. Over het algemeen gezien zijn pixels op een grotere sensor ook groter van formaat. Hierdoor kunnen ze meer licht opvangen waardoor het signaal minder hard versterkt moet worden. Deze versterking veroorzaakt de ruis. Twaalf megapixel op een compactcamera sensortje gepropt zal dus veel meer ruis opleveren dan de twaalf megapixel sensor op een full-frame camera. Het is natuurlijk wel vaak zo dat er ook meer megapixels op een grotere sensor worden gepropt waardoor dit verschil teniet gedaan kan worden. Al zullen de 21 miljoen sensorpixels op de full-frame camera nog steeds verder uit elkaar staan dan de 12 miljoen pixels op een compact camera sensor.

 

Objectieven voor de toekomst

 

Ik kan natuurlijk niet in de toekomst kijken, maar waarschijnlijk is het erg verstandig om bij de aanschaf van een nieuw objectief even goed na te denken. Je kunt namelijk objectieven kopen die alleen geschikt zijn voor crop-camera's en die dus niet (volledig) op een full-frame camera te gebruiken zijn. Hierdoor kan de aanschaf van een dergelijk objectief nu goedkoper uitvallen. Wanneer je deze objectieven echter in de toekomst op een full-frame camera wilt gebruiken blijkt dit niet (of slechts beperkt) te kunnen. Zonde dus voor je investering in deze lenzen!

 

Bij Pentax zijn oude M42, K, A , M, F, FA en FA* lenzen uit het analoge tijdprek prima op een Pentax full-frame camera te gebruiken, deze zijn immers gemaakt voor gebruik op een vergelijkbaar film formaat 36x24 mm. Volgens mij is de kans erg groot dat er over een jaar of vijf a tien helemaal geen crop-camera's meer gemaakt worden. Het maken van een full-frame sensor kost dan niet zo veel meer dan het maken van een crop-sensor. Zeker in de richting van professionelere camera's zal dit al snel het geval zijn. Denk dus na of je in de toekomst full-frame verwacht te gaan of dat je genoegen blijft nemen met crop-camera's.

 

Conclusie

 

Een full-frame camera heeft dus een kleinere scherptediepte, minder ruis, meer scherpte en maakt gebruik van het volledige bereik van objectieven. Dit laatste punt maakt eventuele lensfouten in een objectief eerder duidelijk. Daarbij is een full-frame camera (en de full-frame objectieven) duurder. Vergeet overigens ook niet dat het gaat om de uiteindelijke foto; niet om de technische details van elke pixel. Een goede fotograaf maakt met een instapcamera mooiere foto's dan een slechte fotograaf op full-frame of middenformaat.